مطالعه تطبیقی رویدادهای داستان در روایت ادبی و سینمایی مقایسه داستان «آشغالدونی» و فیلم «دایره مینا»

نویسنده

  • زهرا حیاتی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

در مطالعات بین‏‌رشته‌‏ای سینما و ادبیات، نقد یک فیلم اقتباسی و مقایسه آن با اثر ادبی مبدأ، نوعی نقد تطبیقی به‌شمار می‌آید. از آنجا که در پژوهش‏‏های ادبی جدید، اتخاذ یک رویکرد و فرضیه مرتبط با آن اساس تحقیق است، در مقاله حاضر داستان «آشغالدونی»، نوشته غلامحسین ساعدی با فیلم اقتباسی از آن، «دایره مینا» با نگاه به ادبیات تطبیقی جدید بررسی شده است. هرچند این نظریه‏‌ها هنوز منسجم و تثبیت‌شده نیستند، اما ادبیاتِ آن درحال شکل‌‏گیری است. در مقایسه داستان ساعدی با فیلم مهرجویی، یافته‏‌های پژوهش نشان می‌‏دهد: جنبه تمثیلی داستان مکتوب در فیلم اقتباسی، تحت تأثیر پردازشِ سینمایی طرح قرار گرفته و گاه واقع‌‏گرایی فیلم بر نمادگرایی داستان ادبی غالب شده است‏. مهرجویی رویدادها را در گفتمان سینمای کلاسیک ساماندهی کرده است تا خواننده را در مدت‏زمانی مشخص به پی‏گیری ماجراها ترغیب کند. نحوه زمان‏بندی فیلم براساس ساختار سه‏پرده‏ای، بیننده را به دنبال کردن ماجراها برمی‏ ا‌‌نگیزد و برخلاف داستان آشغالدونی، «طرح» بر «ایده» غلبه می‏ کند. ازآنجاکه غلبه طرح یا ایده، هرکدام درون‌مایه‌‏ای متفاوت خلق می‌‏کنند، می‌‏توان گفت همین تغییر ساختاری تاحدی به تغییر معنایی انجامیده است. همچنین تغییر پایان آزاد روایت ساعدی به پایان بسته در روایت فیلم، مانع مشارکت مخاطب در بازسازی سرنوشت داستانی شخصیت اصلی می‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل تقابل‌های بنیادینِ متن در گفتمان ادبی و سینمایی: مطالعة موردی داستان آشغالدونی و فیلم اقتباسی «دایرة مینا»

یکی از روش‌های فهم معنا و درک شگردهای زیبایی‌شناختی اثر، کشف تقابل‌هایی است که در متن پنهان است و راه یافتن به شیوه پنهان‌سازی آن‌ها فرایند عمل نقد را کامل می‌کند. تقابل‌ها در سطوح مختلف اثر قابل بررسی هستند و دو گونة آشکار و نهان را شامل می‌شوند. تقابل‌های آشکار در متن همنشین می‌شوند، اما تقابل‌های پنهان فقط یک‌سویه را آشکار می‌کنند و به این طریق نشان می‌دهند سوگیری خالق اثر به سمت و  سوی غایب...

متن کامل

بررسی تطبیقی فیلم و داستان «مهمان مامان» بر اساس نظریه روایت ژرار ژنت

روایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل می‌شود که در همه روایت‌ها از هر نوعی دیده می‌شود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکل‌گرایان روس قصه را یکی از جنبه‌های روایت می‌داند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی می‌کند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت، تحلیلی ارائه دهد و با استفاده از زمان و تغییرات در خط داستانی، پی‌رنگ و شکل داستانی خود ...

متن کامل

بررسی تطبیقی فیلم و داستان «مهمان مامان» بر اساس نظریه روایت ژرار ژنت

روایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل می‌شود که در همه روایت‌ها از هر نوعی دیده می‌شود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکل‌گرایان روس قصه را یکی از جنبه‌های روایت می‌داند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی می‌کند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت، تحلیلی ارائه دهد و با استفاده از زمان و تغییرات در خط داستانی، پی‌رنگ و شکل داستانی خود ...

متن کامل

روایت پسامدرنیستی در دو فیلم سینمایی ایرانی

با تحلیل فیلم‌های‌ سینمایی، پژوهش‌گران ادبیات می‌توانند وضعیت فرهنگی جامعه را بکاوند. یکی از انواع روایت‌های داستانی، روایت‌های پسامدرن است که از حدود 1960 میلادی به بعد، در ادبیات غرب ظهور کرد و اندکی بعد از آن نیز در روایت‌های سینمایی گسترش یافت. در ایران، در حالی‌ که وضعیت پسامدرن به امری مسئله‌دار برای ادبیات داستانی درآمده است، به‌نظر می‌رسد در سینما این پدیده، به شکل روزافزونی در حال گستر...

متن کامل

منظر تهران به روایت داستان های ادبی

زبان نویسندگان که روشنفکران جامعه هستند، نمایندة زبان جامعه است، لذا نوشته های آنها منبعی درخور برای شناخت محیط، منظر و فرهنگ به شمار می رود. این نوشتار درصدد است، نمادهای منظر شهری تهران را در ادبیات معاصر ایران، که به دست نویسندگان ایرانی قلم خورده، شناسایی کرده و مکان های خاطره انگیز تهران را در چهار دورة تاریخی معرفی نماید : اول : دوره قاجار و سال های اول حکومت رضا شاه؛ دوم : دوره پهلوی؛ سو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  71- 98

تاریخ انتشار 2016-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023